ZOMeRJaZZFIeTSTOUR

Velen zullen het indrukwekkende duoconcert van Vincent Courtois en Joëlle Léandre nog voor de geest kunnen halen. Cellist Courtois speelde met uiteenlopende mensen als Louis Sclavis, Ellery Eskelin en Rabih Abou Khalil. Sinds een jaar of twee is hij actief met twee tenorsaxofonisten: Robin Fincker en Daniel Erdmann (vorig jaar ook in Aduard kerk met Velvet Revolution). Ze hebben twee platen uitgebracht die gebaseerd zijn op verhaallijnen uit romans, die de drie uitwisselden wanneer ze op tournee waren. Hun laatste productie heet Jack, een soundtrack voor de verhalen van Jack London.

Een van de meest indrukwekkende live-acts van de laatste jaren is Angles 9, het furieuze monsterorkest van de Zweedse altsaxofonist Martin Küchen. De bandleider gooit invloeden van Chris McGregor, Carla Bley, Fela Kuti en Ethiopische muziek in een grote pan. 'Een spannend feest van uitbundigheid en kleur, een emotionele achtbaanrit, een stomp in de maag. Zo compleet komen ze zelden aan de meet. Angles 9 is de te kloppen band van het moment' (Guy Peters). De Zweeds/Noorse superformatie staat met drie sets in onze grootste schuur, zodat iedere jazzfietser de kans krijgt deze opwinding mee te maken.

Bassist Niko Langenhuijsen is een sleutelfiguur uit de Brabantse jazzscene (Ohm, Vaalbeek, Caoutchouc). Hij stond aan de wieg van het Tilburgse jazzpodium Paradox. Alweer drie jaar geleden speelde hij op Zuidafrikaanse kwela geīnspireerde muziek met het Paul Stocker Trio in Aduard. Met zijn nieuwe project 2Basses 2Horns gaat de Lage Route van start in de EnergyBarn op het Zernike terrein ten noorden van de stad.

De Nazaten uit Rotterdam bestaan bijna 25 jaar. Op hun nieuwste cd 'Als de haan tanden krijgt' spelen ze composities van gitarist Robby Alberga, die de opbeurende mix van Surinaamse kaseko en jazz met verve voortzet, van Surinaamse blaaskapel tot New Orleans brassband. 'energiek, swingend, melancholiek, en buitengewoon aanstekelijk. Muziek om heel blij van te worden' (Moors Magazine). Een ideaal gezelschap om met goed gemoed de ZJFT te beginnen.

Velen zullen het indrukwekkende duoconcert van Vincent Courtois en Joëlle Léandre nog voor de geest kunnen halen. Cellist Courtois speelde met uiteenlopende mensen als Louis Sclavis, Ellery Eskelin en Rabih Abou Khalil. Sinds een jaar of twee is hij actief met twee tenorsaxofonisten: Robin Fincker en Daniel Erdmann (vorig jaar ook in Aduard kerk met Velvet Revolution). Ze hebben twee platen uitgebracht die gebaseerd zijn op verhaallijnen uit romans, die de drie uitwisselden wanneer ze op tournee waren. Hun laatste productie heet Jack, een soundtrack voor de verhalen van Jack London.

Een van de meest indrukwekkende live-acts van de laatste jaren is Angles 9, het furieuze monsterorkest van de Zweedse altsaxofonist Martin Küchen. De bandleider gooit invloeden van Chris McGregor, Carla Bley, Fela Kuti en Ethiopische muziek in een grote pan. 'Een spannend feest van uitbundigheid en kleur, een emotionele achtbaanrit, een stomp in de maag. Zo compleet komen ze zelden aan de meet. Angles 9 is de te kloppen band van het moment' (Guy Peters). De Zweeds/Noorse superformatie staat met drie sets in onze grootste schuur, zodat iedere jazzfietser de kans krijgt deze opwinding mee te maken.

Het trio van de Groninger pianist Boelo Klat bestaat tien jaar. Lost in Berlin is hun nieuwe cd, waarop te horen is dat het drietal een eigen geluid heeft gevonden. Op eerdere cd's werkte Klatwerk3 op het podium met dichters, maar nu is het pianotrio in volle glorie weer aan zet. De diepe toon van bassist Ruud Vleij past perfect bij de intuïtieve composities van Boelo Klat, die iets minder romantisch klinken. De diversiteit zit in de vorm van zijn stukken.

Twee gitaristen spelen muziek van het Amerikaanse gospel, hillbilly en fifties popduo The Louvin Brothers. Hun typisch Amerikaanse close harmony stond model voor vele country acts, maar ook the Everly Brothers zijn schatplichtig. Jeroen Kimman en Mark Morse halen de Louvin smartlappen op geniale wijze door de wringer, met instrumentale juweeltjes tot gevolg. Gitarist Kimman haast zich na afloop naar Frytum voor heel ander repertoire, de muziek van Ornette Coleman.

Fie Schouten is als basklarinettist actief in de hedendaags gecomponeerde muziek. Ze is tevens de initiator van het Basklarinet Festijn. In een allstarbezetting brengt ze musici uit de wereld van compositie en improvisatie samen. Jelte Althuis op contrabasklarinet speelt in het dagelijks leven in rietkwintet Calefax. De twee improvisatoren Giuseppe Doronzo en Wilbert de Joode maken deze wonderlijke bezetting bijzonder aantrekkelijk voor de akoestiek van de kerk in Adorp. Lyrisch Laag is het tweede concert in de Lage Route.

De Turks/Groningse bassist Esat Ekincioglu speelde eerder op de ZJFT met avontuurlijke muziek van Trio AVA en Kuhn Fu. Maar een bassist met een bus brengt de muziek verder. Beide groepen hebben zo langzamerhand heel Europa afgereisd met intensieve tournees. Toen de bassist een poos in New York verbleef liep hij udspeler Tomchess tegen het lijf. In de intieme klankwereld van Arabische luit en contrabas komen wortels uit het Midden-Oosten boven de grond.

Dit jaar bracht Alan Purves zijn tweede soloplaat uit en een duoplaat met Mark Lotz die overal enthousiast begroet werd. Hij maakt muziek met ongebruikelijke instrumenten en neemt een arsenaal aan speelgoedbeesten, buizen, flessen, allerlei soorten fluiten en mondharpen mee. De Schotse percussieman werkte met Ernst Reijseger, Sean Bergin en vele anderen. In het dynamische duo Flutes & Squeaks met fluitist Mark Lotz is de muziek soms ingetogen, maar vaak uitbundig. Je bent verzekerd van enkele hilarische momenten. Kom op tijd, want Harkema's kerkje wordt er niet groter van.

Saxofonist Bart van der Putten dook eerder al eens op in Ezinge in het bonte gezelschap van de Dutch Impro Academy. De altsaxofonist werkte met Jaap Blonk (Splinks), Michiel Scheen (Gaviaal) en Michiel Braam (Bikbent Braam). Nu brengt hij De Commotie naar Ezinge. Ontstaan als driemans straatorkest in 1983 en uitgegroeid tot een feestband die zich tegenwoordig specialiseert in Zuid Afrikaanse Township Jive en Kwela jazz. Het gaat dit jaar een vrolijke bedoening worden in museum Wierdenland.

George Dumitriu uit Roemenië is een van de bijzondere talenten die via het Groninger conservatorium in Amsterdam beland zijn. Dit jaar heeft hij twee cd's uitgebracht. De duoplaat Dance met vocaliste Sanem Kalfa en een cd met Dumitrio, Proverbe genaamd. De altviolist en gitarist vond ook tijd om te werken aan een soloprogramma dat de titel Monk on Viola meekreeg. George Dimitiu's soloconcert krijgen we te horen in een prachtige nieuwe locatie, de kerk van Noordwolde, vanwege zijn toren beter bekend als de siepelkerk (siepel is Gronings voor ui).

In de schuur van Hekkum gingen de jazzfietsers steevast plat, daar ligt namelijk kunstgras op de vloer. Dus waarom geen muziek om bij te liggen in Hekkum? In de muziek van de Belgische gitarist Ruben Machtelinckx trekken imaginaire landschappen voorbij. Het relaxte, sfeervolle karakter van zijn composities is bij uitstek geschikt om gestrekt te beluisteren. Ruben Machtelinckx nam platen op met de Ijslandse gitarist Hilmar Jensson en Joachim Badenhorst. In Hekkum wordt hij vergezeld van zijn vaste Linus-duo partner rietblazer Thomas Jillings.

In een Lage Route mag een contrabaskwartet niet ontbreken. In het Sequoia Quartet uit Berlin treffen we een paar bekende gezichten aan. Bassist Meinrad Kneer was dit voorjaar nog te gast in de LenteJazzOostum serie en speelde op de ZJFT met oa. trio Baars/Kneer/Lovens en Bite the Gnatze. De Italiaanse bassist Antonio Borghini kwam mee met Tristan Honsinger's Hook Line & Sinker. Canadees Miles Perkin en Klaus Kürvers uit Duitsland maken het kwartet compleet. Houdt tijdens dit lage tonen spektakel vooral een oor open voor de boventonen die door de lucht zullen gieren.

Wie de Amerikaanse gitarist Eugene Chadbourne nog nooit aan het werk gezien heeft moet even langs Saaksum fietsen. Deze impro-veteraan is een alleseter en haalt zijn invloeden uit jazz, rock, blues, country, bluegrass en free jazz. Zijn omvangrijke discografie is onnavolgbaar en hij werkte met iedereen van Han Bennink tot en met John Zorn. Chadbourne reageert in zijn liedjes met scherpe blik op de Amerikaanse samenleving, maar haalt net zo makkelijk een oude country klassieker of een Monk stuk boven tafel.

Terwijl Tobias Klein en Jasper Stadhouders successen vieren met hun band Spinifex (onlangs nog op het Duitse Moers festival) hebben zij zich in het geheim gestort op de muziek van Ornette Coleman's band Primetime. Net als Miles Davis ging de aartsvader van de freejazz Ornette Coleman in de jaren zeventig op de elektrische toer. Voor zijn bandleden (James Blood Ulmer of Jamaladeen Tacuma) bedacht men de sticker freefunk, maar eigenlijk is het overweldigende groepsgeluid van Primetime nooit meer benaderd. Totdat vier Amsterdammers een ei stuk sloegen en begonnen met klutsen.

Bassist Ernst Glerum heeft lak aan labels. Hij speelt met het grootste gemak de ene dag bij het ICP Orchestra en maakt de andere dag hardbop met Benjamin Herman. En hij heeft een oog voor jonge talenten. Eerst haalde hij pianist Ruben Hein bij zijn trio Omnibus, later volgden Timothy Banchet met Jamie Peet. De ontmoeting van gitarist Marzio Scholten (Identikit, Americana Trio) met bassist Glerum bij de Duets-concertserie in Den Bosch werd het begin van een bijzonder nieuw duo.

Ook de muziek van het Brits/Colombiaanse duo Bitch 'n' Monk is niet in een hokje te stoppen. De hoekige melodieën en op het eerste gehoor vreemd klinkende harmonieën zouden zo uit de pen van Hermeto Pascoal kunnen komen. Terwijl de vocalen van gitariste Heidi Heidelberg soms doen denken aan Esperanza Spalding. Mauritio Velasierra geeft de baslijn aan met allerlei soorten bamboefluiten. Met kundig gebruik van loopstations rolt gitariste Heidelberg een kleurrijk tapijt uit, waarop onverwachte grooves ontstaan.

De terugkeer van bassist William Parker. Vorig jaar liet hij met John Dikeman en Hamid Drake de aanwezige jazzfietsers uitgelaten en verbijsterd achter. Hun concert in Krassum werd door sommigen tot mooiste van het jaar uitgeroepen. Bassaxofonist Klaas Hekman (jawel, die van De Nazaten) bracht met drie bassisten William Parker, Hideji Taninaka en Wilbert de Joode in 1996 de BVHaast cd Intermission uit. Dit lage tonen kwartet was slechts actief in twee tournees. In 2015 kwamen ze (zonder de Japanse bassist) weer bij elkaar voor concerten in New York en Amsterdam. ZJFT's Lage Route is een uitstekend excuus om dit bijzondere improvisatie trio opnieuw leven in te blazen.

De dertienjarige Katharina Thomsen zag Tony Curtis met saxofoon in Some Like it Hot, en wist toen zeker: dit wil ik ook. Twee jaar daarna werd het een baritonsax. Vanaf 2003 studeerde ze in Nederland en speelde in de meest uiteenlopende bigbands (van David Kweksilber Bigband tot de blazerssectie van Dr. John). Sinds een jaar of twee richt ze haar energie op haar eigen MaxSax. Een swingende powerband waarin de baritonsax de hoofdtoon voert. 'Virtuosity combined with energy, passion and spirit' (Sonic).

De eerste ontmoeting van Greetje Bijma, Mary Oliver en Nora Mulder was vorig jaar november in de carte blanche serie van Han Bennink op het Guess Who festival. Toen de ZJFT ruim een half jaar daarna in het Bimhuis haar festivalprogramma presenteerde stonden ze weer op de planken. En het plezier spatte er van af. Greetje Bijma's vocale commentaren op het spel van Mary Oliver en Nora Mulder werken als een handreiking naar het publiek om mee te gaan in de improvisaties. Opvallend is de klassieke achtergrond van pianiste Nora Mulder, die zonder 'blauwe jazznoten' de spanning hoog weet te houden.

Krupa is Stefan Kruger (SfeQ, New Cool Collective, Zuco 103) en Joost Patocka. Twee drummers hebben de koppen bij elkaar gestoken hebben om een soort supergroep op te zetten. Het werd een septet met bijna allemaal bandleiders, The Genes: Anton Goudsmit (The Ploctones), Raphael Vanoli (Knalpot), Maarten Hogenhuis (Bruut!) Jasper Blom en bassist Sean Fasciani. 'Invloeden strekken zich uit van afro-jungle, de swing uit de Krupa-glorietijd, swamprock, electro-groove en rock tot en met klassieke contrapunt. De dubbelbezetting genereert een lekker dampende volvette bandsound. Men gunt elkaar ruimte en avontuur, maar met name plezier' (Jazzenzo).

De Portugese bassist uit Rotterdam, Goncalo Almeida was eerder actief op de ZJFT met Spinifex, Lama & Joachim Badenhorst en Trio Almeida/Duynhoven/Klein. Dit keer neemt hij een grote naam uit de Portugese freejazz mee: tenorsaxofonist Rodrigo Amado. Sinds het Portugese platenlabel Clean Feed een vooraanstaande rol is gaan spelen krijgt ook de moderne jazzscene in Portugal meer aandacht. De eigenzinnige toon van Rodrigo Amado wordt eindelijk op waarde geschat.

Rietblazer Michael Moore omringt zich in de Lage Route met de Horn Guys, vier jonge musici die bijna allen een connectie hebben met Groningen, waar Moore les geeft aan het conservatorium. Michael Moore borduurt voort op de muziek van de Ramboy cd Tunes for Horn Guys uit 1995. Op het laatste Doekfestival ging Low Slow and Wobbly in première. De muziek wordt zoals de titel doet vermoeden meditatief en kalmerend. Dit project is losjes gebaseerd op de manier van zingen in Zuid-Albanië. De vrolijke jazzfietser krijgt eindelijk een portie klaaggezang om de oren.

Frank Nielander en Michiel Braam speelden in 1987 als duo op hun conservatorium eindexamen. Als Two Penguins in the Desert deden ze in 1995 de ZJFT aan. 23 jaar later komt hun tweede cd Crime uit en heten ze Penguins Too. Tegenwoordig houden ze zich bezig met misdaadfilms en -tvseries en horen we de thema's langskomen van David Shire 'The Taking of Pelham One Two Three', Ennio Morricone's 'La Piovra' of Duke Ellington's 'Anatomy of a Murder'. Maar gelukkig is het onvermijdelijk dat deze glorieuze melodieën volgens de beproefde Braam-methode door de mangel worden gehaald.

Perch Hen Brock & Rain is een improviserend kwartet dat vanaf 2014 bestaat uit twee al lang bestaande duo's. Ingrid Laubrock en Tom Rainey vertegenwoordigen de New Yorkse scene terwijl Ab Baars and Ig Henneman sleutelfiguren zijn in Nederlandse geïmproviseerde muziek. 'De doorgewinterde improvisatoren verliezen nooit de eenheid uit het oog en leveren meeslepende muziek' (Jazzbulletin). 'Dat zonder afspraak verbluffende muziek kan ontstaan...Je hoort de musici op de top van hun focus. Wat vervolgens gebeurt, is echt een wonder' (Mischa Andriessen in Trouw)

Cornettist Eric Boeren brengt een nieuw trio naar Groningen met tenorsaxofonist Tobias Delius (die zich met Han Bennink kan meten wie de meeste speelbeurten op de ZJFT heeft gehad) en het Britse pianotalent Alexander Hawkins. De 37-jarige pianist nam duoplaten op met Joe McPhee, Evan Parker en maakt naast Shabaka Hutchings deel uit van Louis Moholo-Moholo's Five Blokes. Eric Boeren heeft drie portretten bedacht: 'Het spreekt bijna vanzelf dat in die portretten de geportretteerde de solist is.'

Natuurlijk, een tuba-duo hoort ook in een Lage Route. Oren Marshall keerde in 2010 het kerkje van Harkema binnenstebuiten met een soloconcert en speelde in 1997 al op de ZJFT met saxofonist Steve Buckley en drummer Steve Noble. Op de vraag met welke tubaspeler hij samen wilde spelen riep hij meteen Michel Godard. De Franse tubaïst, die drie jaar geleden nog op de ZJFT te horen was met Steven Kamperman en Oene van Geel reageerde enthousiast. Vandaar dat de Lage Route wordt afgesloten met een eerste muzikale ontmoeting van twee internationaal befaamde tuba spelers.

In 2007 begon altsaxofonist, bandleider Martin Küchen in Stockholm met Angles 6. Inmiddels bestaan ze uit negen man. Na drie bejubelde albums op het Clean Feed label komen ze voor het eerst naar de ZJFT. Graag citeren we nog eens de Vlaamse scribent Guy Peters over Angles 9: 'De band werkt met opzwepende ritmes, meeslepende melodieën, majestueuze harmonieën en heeft bakken soul en emotie in de aanbieding. Het is muziek die, zonder ooit goedkoop of plat te worden, recht op het hart afgaat en je moet dan ook een zielloze kwast zijn om dit niet te voelen.'

Han Bennink is een levende legende. Hij speelde als jonge drummer met jazzgrootheden als Sonny Rollins, Eric Dolphy, werd wereldberoemd met de Instant Composers Pool, maar had eigenlijk nooit een eigen band. De slagwerker formeerde in 2008 zijn eerste eigen trio met de toen volslagen onbekende Belgische rietblazer Joachim Badenhorst en een jonge Deense pianist Simon Toldam. Het Han Bennink Trio bracht twee platen uit 'Parken' en 'Adalante'. Tien jaar later hebben de twee jongelingen zich ontwikkeld tot unieke stemmen in de Europese improvisatie muziek. En Han Bennink, die is naar Drenthe verhuisd om dichter bij de ZJFT te wonen...

Na meer dan dertig jaar heeft DJ Sem 'Swingmaster' van Gelder er de brui aan gegeven. In de zoektocht naar een opvolger met een hoog scheursaxgehalte kwamen we de Amsterdamse DJ Ir. Vendermeulen tegen. Met zijn singletjes uit de jaren '40, '50 en '60 heeft hij menige feestlustige meute aan het dansen gekregen. We gaan het zien, want de combinatie DJ Sem & DJ Yeah Man is a hard one to beat.

De uit Uruguay afkomstige bassist/gitarist Miguel Petruccelli is na het Groninger conservatorium in Amsterdam aan de slag gegaan met een band waarin het ritme van de Colombiaanse cumbia gecombineerd wordt met de energie uit de free jazz. Met frontmannen als John Dikeman en Jasper Stadhouders wordt deze psychedelische mix verhit tot een dampend kookpunt. Speciaal voor de Gato Barbieri fans. En wie nog niet weet wie dat was; begin alvast te dansen. We hadden ze eind mei op proef in de LenteJazzOostum serie en de aanwezigen kunnen het bovenstaande bevestigen; het dak gaat er af.